Wie doet wat?

Ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid kunnen vier verschillende rollen vervullen: als voorlichter, tester, werver en bij inspraak. Daarnaast hebben de beleidsmedewerker, communicatiemedewerker, coördinator en begeleider/ondersteuner ook elk hun eigen rol.

Wat houden deze verschillende rollen in? En welke taken en verantwoordelijkheden horen hierbij? Stichting ABC heeft voor iedere rol een omschrijving gemaakt en biedt gemeenten en publieke organisaties trainingen aan. Nieuwe ervaringdeskundigen en coördinatoren kunnen deze trainingen volgen.

Taken en rollen uitgelegd

Ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid in de rol van inspraak denken mee over de beleidsvorming en -uitvoer van een gemeente en/of andere organisatie waar de ervaringsdeskundige bij betrokken is. Het kan bijvoorbeeld gaan om het meedenken over nieuw beleid gericht op de doelgroep laaggeletterdheid, of het toetsen en/of evalueren van de uitvoer van dit beleid.

Download de rollenkaart hieronder voor een uitgebreidere rolomschrijving:

Rollenkaart inspraak Download

De voorlichter gebruikt zijn eigen levensverhaal en ervaringen rondom laaggeletterdheid en scholing om professionals en het brede publiek te informeren. Zij doorbreken bovendien de taboe rondom beperkte basisvaardigheden. Ervaringsdeskundigen in de rol van voorlichter worden getraind in het presenteren voor groepen en hebben een mediatraining gevolgd.

Download de rollenkaart hieronder voor een uitgebreidere rolomschrijving:

Rollenkaart voorlichter Download

Wervers zetten zich in om andere laaggeletterden te motiveren voor taalscholing of een ander passend leertraject. De ervaringsdeskundige gebruikt daarbij zijn of haar eigen ervaringen en kennis van de doelgroep. Ervaringsdeskundigen in de rol van werver hebben veel kennis van de verscheidenheid in de doelgroep van mensen met beperkte basisvaardigheden.

Download de rollenkaart hieronder voor een uitgebreidere rolomschrijving:

Rollenkaart werver Download

Ervaringsdeskundigen in de rol van tester nemen deel aan een ‘testpanel’. Dit panel test brochures, brieven, websites of andere communicatie-uitingen van organisaties, en helpt om dit soort materiaal begrijpelijker en duidelijker te maken. Op die manier wordt de kennis van eenvoudig taalgebruik vergroot.

Download de rollenkaart hieronder voor een uitgebreidere rolomschrijving:

Tester Download

Het is de taak van de beleidsmedewerker om te zorgen voor voldoende draagvlak, en het creëren van urgentie voor de inzet van ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid. Als beleidsmedewerker op het thema laaggeletterdheid agendeer je de inzet van ervaringsdeskundigen en benadruk je het belang hiervan.

Als er eenmaal een groep van ervaringsdeskundigen aan de slag gaat in de organisatie, ben je als beleidsmedewerker verantwoordelijk voor het volgen en monitoren van de activiteiten van de ervaringsdeskundigen, en laat je zien wat de inzet van ervaringsdeskundigen oplevert. Hiervoor heb je regelmatig contact de coördinator of begeleider van de ervaringsdeskundigen, maar ook met afdelingen waar de ervaringsdeskundigen worden ingezet (bijvoorbeeld op de communicatieafdeling). Daarnaast blijf je het thema uiteraard agenderen.

Taken

Nadenken over de inzet van de ervaringsdeskundige:
- het bepalen van de doelen van de inzet van een ervaringsdeskundige binnen de organisatie;
- urgentie geven aan de inzet van ervaringsdeskundigen binnen de organisatie (bestuurlijk, beleid en uitvoerend)
Ruimte en mogelijkheden maken voor de inzet van ervaringsdeskundigen.
Gebruikmaken van de inzet van ervaringsdeskundigen.
Bekendmaking van de inzet van ervaringsdeskundigen binnen de organisatie (en eventueel buiten de organisatie).
Nadenken over de borging/duurzame inzetbaarheid van ervaringsdeskundigen (financiering, samenwerking met partners, belegger rollen, verdienmodel).

Het is belangrijk om een coördinator aan te stellen voor het werven, trainen en begeleiden van de ervaringsdeskundigen, en het organiseren van geschikte activiteiten. De coördinator is daarnaast het aanspreekpunt voor de beleidsambtenaar en de ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid.

Taken

De coördinator is verantwoordelijk voor de sollicitatieprocedure van nieuwe ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid
De coördinator begeleidt en coacht de ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid , als groep en één op één.
De coördinator is eerste aanspreekpunt (en luisterend oor) voor zowel ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid , gemeente en/of andere organisaties.
De coördinator organiseert bijeenkomsten voor ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid en tussen ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid en gemeente en/of derden.
De coördinator regelt praktische zaken voor de ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid , zoals bijvoorbeeld een reisschema.

Sommige organisaties hebben naast een coördinator ook begeleiders of ondersteuners aangesteld. Soms zijn dit vrijwilligers. De begeleider of ondersteuners helpt de coördinator bij het begeleiden en coachen van de ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid.

Taken

De begeleider begeleidt en coacht de ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid, als groep en één op één.
De begeleider is eerste aanspreekpunt (en luisterend oor) voor ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid.
De begeleider regelt praktische zaken voor de ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid, zoals een reisschema.

Communicatiemedewerkers hebben een belangrijke rol in de aanpak van laaggeletterdheid omdat zij zorgen voor heldere communicatie. Hoe je dit doet, is te lezen op Wat is heldere taal?

Overweeg om een of meerdere communicatiemedewerkers aan te stellen die zich bezighouden met laaggeletterdheid. Zij kunnen zich verdiepen in de doelgroep laaggeletterden en aan de slag met het testpanel.

Taken

De communicatieafdeling zorgt voor een organisatiebreed plan voor heldere communicatie waar voldoende draagvlak voor is. Bekijk ook deze tips van Direct Duidelijk.
De communicatieafdeling zorgt voor scholing op het gebied van heldere taal. Dit kan door te werken met taalcoaches. Per afdeling volgt één communicatiemedewerker een training begrijpelijke taal, en hij of zij traint vervolgens collega’s en voorziet hun werk van feedback.
De communicatieafdeling maakt een schrijfwijzer, waarin bijvoorbeeld staat welke woorden je beter kunt vermijden. Gebruik hiervoor inspiratiemateriaal en goede praktijkvoorbeelden van Direct Duidelijk.
De communicatieafdeling zoekt contact met collega’s in het sociale domein: hoe kunnen jullie samenwerken op het thema laaggeletterdheid? Denk aan:
- ervaringsdeskundigen uitnodigen om hun verhaal te vertellen aan communicatiemedewerkers om de urgentie en noodzaak van duidelijke communicatie te laten zien.
- communicatiemateriaal, zoals websites en brieven, laten testen door een testpanel met ervaringsdeskundigen.
De communicatieafdeling denkt na over alternatieve vormen van communicatie, zoals een beeldbrief of filmpje. Bekijk ook deze tips voor beeldmateriaal van Direct Duidelijk.
De communicatieafdeling zorgt voor een nummer waar mensen naar toe kunnen bellen, of een fysieke plek waar zij naar toe kunnen komen, als zij het communicatiemateriaal niet begrijpen en behoefte hebben aan extra uitleg.

Hoe zorg je dat iedereen het waardevol en leuk gaat vinden om helder te schrijven? Als ervoor wil zorgen dat jouw hele organisatie helder communiceert, is intern draagvlak heel belangrijk. Wat kun je doen om dit draagvlak en de samenwerking intern te versterken?

– Organiseer leuke en inspirerende activiteiten voor collega’s van verschillende afdelingen samen, en nodig daar ervaringsdeskundigen voor uit.

– Ga tijdig met verschillende afdeling om tafel, bijvoorbeeld met de juridische afdeling of de klantenservice. Formulier gezamenlijke ambities, als het gaat om heldere communicatie.

– Zoek interne ambassadeurs voor heldere taal, op alle afdelingen. De afdeling beleid of communicatie kan het voortouw nemen, maar kan het niet alleen af.

Voor meer informatie over de trainingen voor ervaringsdeskundigen en coördinatoren kun je contact opnemen met Stichting ABC.