Aan de slag als werkgever:
Wil je als werkgever aan de slag met laaggeletterdheid? Bekijk dan hieronder de veelgestelde vragen:
Werknemers, die kort naar school zijn geweest en vooral praktisch ingesteld zijn, ervaren en zien waar zij en andere collega’s tegenaan lopen op het werk.
Of het nu gaat om het lezen van werkinstructies, het volgen van een cursus of moeten werken met digitale systemen. De persoon die dit bedenkt, heeft zelf (meestal) geen enkel probleem met taal, rekenen of digitaal werken.
Als je deze ervaring niet hebt, sta je er vaak niet bij stil dat deze ogenschijnlijke eenvoudige veranderingen voor sommige werknemers zorgen voor stress, onzekerheid en soms zelfs ziekte.
Gebruik de ervaring van werknemers, die mogelijk moeite kunnen hebben met deze vaardigheden.
Het zal binnen je bedrijf zorgen voor een fijne leer- en ontwikkelcultuur, meer betrokkenheid, positiviteit en motivatie van de werknemers.
Taalambassadeurs zijn opgeleide ervaringsdeskundigen, die moeite hebben (gehad) met lezen, schrijven, rekenen of digitale vaardigheden (basisvaardigheden).
Zij weten dankzij hun ervaringen als geen ander hoe het is om laaggeletterd te zijn. Vaak zijn zij op volwassen leeftijd naar school geweest om hun basisvaardigheden te ontwikkelen. Hun ervaringen zetten zij in tijdens hun werk als taalambassadeur. Ze gebruiken hun ervaringen met laaggeletterd zijn om organisaties en andere laaggeletterden te helpen.
Er zijn verschillende rollen die ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid kunnen vervullen, als:
1. Voorlichter:
De voorlichter gebruikt zijn eigen levensverhaal en ervaringen rondom laaggeletterdheid en scholing om professionals en het brede publiek te informeren. Zij doorbreken bovendien de taboe rondom beperkte basisvaardigheden. Ervaringsdeskundigen in de rol van voorlichter worden getraind in het presenteren voor groepen en hebben een mediatraining gevolgd.
https://www.youtube.com/watch?v=KDtapRcr01A
- tester
Ervaringsdeskundigen in de rol van tester nemen deel aan een ‘testpanel’. Dit panel test brochures, brieven, websites of andere communicatie-uitingen van organisaties, en helpt om dit soort materiaal begrijpelijker en duidelijker te maken. Op die manier wordt de kennis van eenvoudig taalgebruik vergroot.
- werver
Wervers zetten zich in om andere laaggeletterden te motiveren voor taalscholing of een ander passend leertraject. De ervaringsdeskundige gebruikt daarbij zijn of haar eigen ervaringen en kennis van de doelgroep. Ervaringsdeskundigen in de rol van werver hebben veel kennis van de verscheidenheid in de doelgroep van mensen met beperkte basisvaardigheden en weten wat werkt om anderen te motiveren.
- bij inspraak
Ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid in de rol van inspraak denken mee over de beleidsvorming en -uitvoer van een gemeente en/of andere organisatie waar de ervaringsdeskundige bij betrokken is. Het kan bijvoorbeeld gaan om het meedenken over nieuw beleid gericht op de doelgroep laaggeletterdheid, of het toetsen en/of evalueren van de uitvoer van dit beleid.
Een (ex-)laaggeletterde is niet zomaar een taalambassadeur. Om deze functie goed en verantwoord in te vullen, is training belangrijk. Daarvoor is de leerweg Ervaringsdeskundige laaggeletterdheid ontwikkeld. De training Zeg het Voort (met verschillende modules) is hiervoor de basis.
In totaal zijn er 7 modules voor taalambassadeurs. Eén basismodule voor elke taalambassadeur. Daarna kan er gekozen worden voor één of meerdere verdiepingsmodules, passend bij de rol die de ambassadeur wil gaan invullen.
Toelichting op de modules:
De basistraining (3 x 3 uur)
Tijdens deze training leert een deelnemer over wat een ervaringsdeskundige doet en hoe hij/zij het doet. Ook gaat een deelnemer zijn eigen ervaringen gebruiken voor een persoonlijk verhaal waarmee hij/zij kan vertellen over wat laaggeletterdheid in de praktijk betekent.
Voorlichter (1 x 3 uur)
In deze module leert een deelnemer hoe het eigen verhaal gebruikt kan worden om mensen die onbekend zijn met laaggeletterdheid, uit te leggen wat het is en betekent. Ook oefenen deelnemers met het vertellen van hun verhaal voor de camera.
Werver (1 x 3 uur)
In deze module leert een deelnemer hoe het eigen verhaal en de eigen achtergrond te gebruiken zijn om laaggeletterden te motiveren om scholing te volgen.
Tester (2 x 3 uur)
Een testpanel laaggeletterdheid test (bijvoorbeeld) brieven en websites op leesbaarheid. Zijn de brieven niet te moeilijk om te lezen? Welke tips kunnen ze geven? In deze module leert een deelnemer hoe een testpanel werkt en hoe zelf mee te doen aan een testpanel.
Inspraak (1 x 3 uur)
Een ervaringsdeskundige weet als geen ander wat wel en niet werkt voor andere laaggeletterden. In deze module leert een deelnemer hoe zijn of haar mening te delen met mensen die zich binnen de gemeente of andere organisatie (denk aan scholen, gezondheidsorganisaties, etc.) bezig houden met laaggeletterdheid en inclusie van deze groep.
Via een scherm (1 x 3 uur)
Tijdens de ‘coronatijd’ werden taalambassadeurs opeens gevraagd om online hun werk te doen. Hoe vertel je als taalambassadeur online je verhaal? En wat komt er kijken bij digitaal werken? Wat kan er misgaan? En hoe oefen je dat?
Dat raakt! (1 x 3 uur)
Een leven lang leren, dat geldt ook voor taalambassadeurs. Bij een taalambassadeur die al wat langer actief is, kan het zijn dat zijn/haar ervaringsverhaal wat is afgevlakt. De training is bedoeld als opfrisser en/of verdieping.
De gewenste setting voor de training is een fysieke locatie, met een groepje van ongeveer 7 personen. Trainingen worden gegeven door trainers uit de trainerspool van Stichting ABC.
Wil meer informatie over de trainingen en/of deze organiseren? Neem dan contact op met Stichting ABC
- Bedenk wat je wilt bereiken en waarom je gebruik wil maken van ervaringsdeskundige taalambassadeurs.
Bijvoorbeeld:
Wil je graag dat de communicatie voor iedereen duidelijk is?
Wil je graag dat meer mensen aan cursussen gaan meedoen?
Wil je graag dat mensen meedenken over gebruiksvriendelijke werkprocessen?
- Maak een plan waarin je beschrijft:
- Wat je aanleiding en doel is.
- Hoe je geschikte taalambassadeurs werft
- Wat je van ze vraagt
- Welke afspraken je met ze kunt maken
- Hoe je zorgt voor goede begeleiding van deze ambassadeurs
- Hoe je de continuïteit waarborgt.
- Hoe je de resultaten monitort.
De stap om ambassadeur te worden is vaak te groot.
Het helpt als je werknemers eerst vraagt of ze je willen helpen.
Geef aan dat je weet dat er in de huidige tijd erg veel gevraagd wordt van mensen op gebied van taal, rekenen en digitale vaardigheden.
Brieven, websites en dergelijke houden weinig rekening met een groot deel van de gebruikers.
Door dit aan te geven, verlaag je de drempel voor werknemers om aan te geven dat ook zij dit soms of vaak lastig vinden.
Vraag een groepje van 2-6 werknemers of ze willen meedenken over wat beter zou kunnen in het bedrijf.
Dit groepje vormt dan mogelijk de basis voor een misschien kleiner groepje dat écht taalambassadeur wil worden.
Ja hoor, dat kan.
Stichting ABC heeft over het hele land provinciale steunpunten en per provincie zijn er diverse taalambassades. Klik op de kaart (link naar de landkaart) op het provinciale steunpunt of een ambassade bij jou in de buurt. Via de contactpersoon hoor je of er een geschikte taalambassadeur is, die jou verder kan helpen.
- Kijk eens op website www.lezenenschrijven.nl/aan-de-slag-met-taal-werkt voor meer interessante informatie.
- FNV ontwikkelde samen met taalambassadeurs 4 korte checklijsten. Deze helpen om de motivatie van leren en ontwikkelen van praktisch geschoolde werknemers én de kans op succes te bevorderen.
Samen leren is leuker werken (link naar website)
Deze checklijsten en bijpassende tips vervangen honderden pagina’s onderzoek en aanbevelingen, waar naar verwezen wordt.
Hier staan ook ervaringsverhalen en filmpjes beschreven van werknemers.
- Leerambassadeurs
Een leerambassadeur is een rechtstreekse collega van de werkvloer: ze staan niet in een hiërarchische relatie tot de mensen die ze helpen. Hierdoor is er een veilige omgeving om over ontwikkeling en toekomstplannen te praten. Leerambassadeurs functioneren als ‘maatje’ die hun collega’s aan de hand nemen om een stap verder te zetten als het gaat om opleiding en ontwikkeling.
De leerambassadeur helpt zijn of haar collega op een natuurlijke en laagdrempelige manier. Door het voeren van gesprekken bij de koffieautomaat, in de kantine of wanneer daar behoefte aan is in een langer gesprek onder vier ogen. Om de onafhankelijke positie te waarborgen, worden leerambassadeurs getraind en begeleid door het CNV en de FNV.
Voor meer informatie: Saskia Marsman| E: s.marsman@cnv.nl | 030 - 751 11 93
- Inspirerende werknemers én taalambassadeurs
Jaco, medewerker afval bij de Gemeente Breda
- Bekijk samen met een paar werknemers of taalambassadeurs o.a. de websites
www.werkportal.nl of www.oefenen.nl
Vraag ze hoe ze dit vinden en welke kansen ze zien om het te gebruiken voor zichzelf en andere collega’s.
Ditzelfde kun je doen met bv. www.Steffie.nl, www.digihandig.nl of www.leessimpel.nl
Deze laatste 2 zijn apps.
